Warszawa
Najdłuższa ulica starej Warszawy

Ulica Długa, bo o niej tu mowa, to dawny trakt biegnący od przeprawy przez Wisłę i od Starej Warszawy na zachód do wsi Wielka Wola. W XIV wieku na początku traktu utworzył się długi przedmiejski plac postojowo-targowy sięgający od Nowomiejskiej poza Miodową. Jego kształt zachowała do dziś szeroka część Długiej. Wzdłuż placu zabudowało się przedmieście Starej Warszawy; pierwsze wiadomości o drewnianych domach i ogrodach przedmiejskich pochodzą z początku XV w. Z tego okresu datuje się nazwa Długiej; ulicę, od dość znacznej szerokości placu, zwano wtedy również Szeroką. W pierwszej poł. XVI w. przy Długiej budowano browary, a w drugiej – dwory szlacheckie. Na obecnej posesji nr 4, stanowiącej niegdyś własność Baryczków, mieściła się giełda kupiecka i kwatery cudzoziemców, co świadczy o handlowym charakterze ulicy i o jej znaczeniu. W 1621 r. Długa została przecięta wałem obronnym, w którego bastionie Władysław IV kazał wybudować  Arsenał Rzeczypospolitej. W pierwszej poł. XVII w. ulicę nazywano Błońską lub Drogą Publiczną do Błonia. W 1648 r. dalsza część Długiej za Arsenałem została skasowana, a ruch komunikacyjny skierowany w przeprowadzoną wówczas ul. Leszno, w tym samym okresie ulicę wybrukowano. W latach 1796-1806 ulicę zwano też Sienną, od mieszczącego się tu na rogu Nalewek targu na siano. W czasie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego Długa staje się ulicą hoteli (pod ob. nr 12 – Hotel Francuski, 29 – Hotel Polski i 31 – Hotel Niemiecki). Charakter ruchliwej ulicy targowej, z licznymi sklepami, zachowała Długa przez cały XIX w. We wrześniu 1939 r. spłonęło na Długiej wiele obiektów, m.in. pasaż Simonsa i zabytkowe kamienice naprzeciw Arsenału. W latach okupacji Długa stała się miejscem kilku akcji zbrojnych przeciw hitlerowcom. Słynna jest bohaterska akcja harcerzy z „Szarych Szeregów” – odbicie Jana Bytnara – „Rudego” oraz 24 innych więźniów  26 III 1943 r. Podczas powstania 1944 r. Długa była miejscem gwałtownych walk, m.in. o Arsenał. W ich wyniku ulica została prawie całkowicie zniszczona.

źródło: „Ulice i place Warszawy”
Eugeniusz Szwankowski,
Wydawnictwo Naukowe PWN SA