Radzyń Podlaski
Pałac Potockich

Radzyński zespół pałacowo-parkowy należy do najwspanialszych rezydencji rokokowych w Europie i jest zaliczany do pierwszej dziesiątki takich cudów architektury, jak Wersal, Sanssouci w Poczdamie, Zwinger w Dreźnie, pałac w Wilanowie czy Pałac Branickich w Białymstoku. Obecny wygląd pałac zawdzięcza Eustachemu Potockiemu – generałowi artylerii litewskiej, który wraz z małżonką Marianną z Kątskich chcieli tu stworzyć gniazdo rodowe i nadać siedzibie odpowiednią rangę. Do przebudowy wcześniej istniejącej siedziby Mniszchów, potem Szczuków, zaangażowali oni najwybitniejszych mistrzów epoki, m.in. architekta królewskiego Jakuba Fontanę i rzeźbiarza Jana Chryzostoma Redlera. Przebudowę realizowano w latach 1750-1759. Radzyński pałac reprezentuje francuski typ „entre cour et jardin”, w którym korpus główny leży między dziedzińcem honorowym a ogrodem. Całość podporządkowana jest zasadzie osiowości.

Najcenniejszym elementem zespołu pałacowo-parkowego są rzeźby autorstwa Jana Chryzostoma Redlera, które miały przede wszystkim służyć apoteozie rodu właścicieli, ale i cieszyć oko. Na radzyńską dekorację składa się kilkadziesiąt rzeźb figuralnych oraz liczne kartusze herbowe, panoplie (dekoracyjne przedstawienie złożone z różnych elementów broni białej, palnej, ale i elementów ochronnych, w tym zbroi, tarcz, pancerzy i puklerzy) i charakterystyczne dla architektury rokokowej fantazyjne rocaille. Wśród grup rzeźbiarskich wyróżnimy kilka wątków: heroiczny reprezentowany m.in. przez cztery rzeźby Herkulesa zdobiące wieże bramne, erotyczny znajdujący swoje odzwierciedlenie w postaciach Amora i Psyche oraz Zefira i Flory, i wreszcie artystyczny – rydwan Apolla na budynku oranżerii. Pałacowe dekoracje stanowią niewątpliwie ewenement w skali europejskiej, będąc jedynym tak kompletnie zachowanym zespołem rzeźbiarskim artysty, i śmiało można powiedzieć, dziełem jego życia.

Tekst na podstawie ustawionej przy bramie pałacowej tablicy informacyjnej.