Opracowanie trasy :
Długość trasy :
Do odwiedzenia :
Uwagi :
Ulica Nowy Świat – to dawny trakt stanowiący przedłużenie Czerskiego, później Krakowskiego Przedmieścia, prowadzący od Starej Warszawy do Ujazdowa. Przecinał on poprzecznie położone, częściowo podmokłe grunty Kałęczyna, zwane też folwarkami. Przemiana drogi w ulicę i jej zabudowa wiązała się z zakładaniem jurydyk, dla których Nowy Świat stanowił główną arterię komunikacyjną. Najstarszą z nich, należącą do szpitala św. Ducha, zwaną Szpitalną, później Nowoświecką, założono w 1539 r., ale osadnictwo na jej gruntach rozpoczęło się w 100 lat później, ok. roku 1640. Wtedy też pojawiła się nazwa Nowy Świat związana z nowym osadnictwem. Przy Nowym Świecie mieszkała pierwotnie ludność rolnicza oraz ogrodnicy i rzemieślnicy w niewielkich, drewnianych domach. Najokazalszą budowlą było mauzoleum carów Szujskich, wystawione w 1620 r. w rozwidleniu dwóch traktów (Nowy Świat i ob. ul. Kopernika), zwane kaplicą Moskiewską. Była to pierwsza w Warszawie wolno stojąca budowla o założeniu centralnym, uwieńczona kopułą. Do poł. XVIII w. powstały jeszcze 4 jurydyki: Tamka-Kałęczyn (własność szpitala Sióstr Miłosierdzia), Aleksandria (założona przez księcia Aleksandra Zasławskiego w okolicach ob. ul. Kopernika), Bożydar-Kałęczyn, rozszerzona następnie przez książąt Sułkowskich oraz Ordynackie (własność Zamoyskich) z ratuszem pod obecnym nr 46. W połowie XVIII w. Nowy Świat zabudowany był obrzeżnie i dość gęsto. W tym czasie ulica została oczyszczona z błota, nawozu i wybrukowana przez Komisję Brukową na całej długości. W drugiej połowie XVIII w. przy Nowym Świecie wzniesiono 7 pałaców: najstarszy z połowy stulecia przy rogu Wareckiej (ob. nr 51) należał do Sanguszków. Z kolei pod nr 1297 bankier Fryderyk Cabrit (Kabryt) założył w głębi posesji ogród rozrywkowy „Vauxhall” (Foksal); tam właśnie miały miejsce pierwsze wzloty balonów. Oprócz pałaców wznoszono domy murowane i niewielkie kamienice…
źródło: „Ulice i place Warszawy” Eugeniusz Szwankowski, Wydawnictwo Naukowe PWN SA
